Multitasking สะดุด? ทำไมงานที่เคยง่าย กลับรู้สึกเหนื่อยกว่าที่เคย

Multitasking คือการทำงานหลายอย่างพร้อมกันได้อย่างราบรื่น แต่ถ้าคุณเริ่มทำงานช้าลง งานหนึ่งยังไม่เสร็จ อีกอย่างก็ลืม หรือเปิดโทรศัพท์แล้วจำไม่ได้ว่าจะพิมพ์อะไร หากคุณเริ่มมีอาการเบลอหลงลืมนั่นอาจไม่ใช่อายุ แต่อาจเป็นเพราะสมองของคุณกำลังเปลี่ยน [Melina R Uncapher, Monica K Thieu, Anthony D Wagner, 2015] ทั้งจากอายุ ความเครียด การนอนหลับไม่เพียงพอ และพฤติกรรมการใช้สื่อดิจิทัล สิ่งเหล่านี้ส่งผลต่อ Executive Function (EF) ระบบที่ช่วยจัดลำดับความสำคัญ โฟกัส และสลับงาน เมื่อ EF ทำงานไม่เต็มที่ จึงเกิดผลเสียของการ Multitasking ต่อสมาธิ ความจำ และประสิทธิภาพ [André J. Szameitat and Brunel Students, 2022] แต่ยังฟื้นฟูได้หากเริ่ม EF พัฒนาสมองให้ทำงานเต็มประสิทธิภาพตั้งแต่วันนี้ บทความนี้ CogMate™ ชวนคุณสำรวจว่าทำไมสิ่งที่เคยง่ายกลับเหนื่อยล้า พร้อมแนะนำวิธีฟื้นฟูสมองกลับมาทำงานหลายอย่างได้อย่างลื่นไหลอีกครั้ง

อย่ารอให้สมองเหนื่อยล้าเกินไป!
ลองทดสอบความจำของคุณวันนี้กับ CogMate™

ทำงานแบบ Multitasking ไม่ง่ายเหมือนเดิม? สัญญาณเตือนว่าสมองควรพัก

หลายคนสงสัยว่าการทำงานหลายอย่างพร้อมกันที่เคยง่าย ทำไมตอนนี้กลับเหนื่อยและทำงานช้าลง การพยายามทำหลายอย่างพร้อมกันจนล่าช้า หรือกลัวลืมเมื่อโฟกัสทีละงาน เป็นสัญญาณที่สมองกำลังต้องการพัก ปัจจัยสำคัญที่มีผลต่อสมองและความสามารถในการทำ Multitask ได้แก่

• ความเครียดสะสม: สมองต้องใช้พลังงานมากขึ้นในการจัดการความคิดและอารมณ์ ทำให้สมาธิลดลงและประสิทธิภาพในการทำงานหลายอย่างลดลง
• การพักผ่อนไม่เพียงพอ: การนอนหลับไม่พอทำให้สมองประมวลผลช้าลง จำข้อมูลและสลับงานได้น้อยลง การนอนเพียงพอช่วยฟื้นฟู EF ให้สมองพร้อมทำงานหลายอย่าง
• สุขภาพกายหรือจิตใจอื่น ๆ: โรคเรื้อรังหรือภาวะซึมเศร้า สามารถลดประสิทธิภาพของสมองและความสามารถในการทำงานหลายอย่าง
• ความเสื่อมตามอายุ (Normal Aging): สมองประมวลผลข้อมูลช้าลง ทำให้ Multitasking ไม่ง่ายเหมือนเดิม

สัญญาณชัดเจนว่าควรฟื้นฟูสมองคือการทำ Multitask หรือทำสองอย่างพร้อมกันลำบาก เช่น คุยโทรศัพท์ไปพร้อมจดงาน หรือเดินไปหยิบของพร้อมคิดเรื่องอื่นๆ หากคุณสังเกตว่าเริ่มเบลอหรือหลงลืมบ่อย จนต้องทดสอบความจำหลายครั้ง นั่นคือสัญญาณให้จัดลำดับงานทีละขั้น ฝึกสติ และพักสมองระหว่างงาน เพื่อให้ EF กลับมาทำงานเต็มประสิทธิภาพ"

รู้จัก EF ระบบสมองสำคัญที่ช่วยจัดการงานหลายอย่างโดยไม่เหนื่อยง่าย

หลายคนอาจเคยได้ยินคำว่า EF (Executive Function) แต่ยังไม่เข้าใจว่ามันคืออะไรและมีความสำคัญต่อชีวิตประจำวันอย่างไร EF คือระบบบริหารจัดการสมองที่ทำหน้าที่เหมือนผู้จัดการส่วนกลาง คอยควบคุมทุกการทำงานของสมองให้ราบรื่นและมีประสิทธิภาพ ช่วยให้เราตัดสินใจ วางแผน และจัดการชีวิตประจำวันอย่างเป็นระบบ หน้าที่หลักของ EF ประกอบด้วย

เมื่อ EF ทำงานได้ดี เราจะทำงานหลายอย่างพร้อมกันหรือสลับงานเร็ว ๆ ได้ราบรื่น แต่หาก EF ลดลง ไม่ว่าจะจากอายุ ความเครียด การพักผ่อนไม่เพียงพอ หรือภาวะการรู้คิดบกพร่องเล็กน้อย (Mild Cognitive Impairment/ MCI) สิ่งที่เคยง่ายจะเริ่มสะดุด เช่น ลืมสิ่งที่กำลังทำ สับสนกับลำดับงาน และจัดลำดับความสำคัญผิด และตรวจสุขภาพสมองเป็นประจำ จะช่วยให้ EF พัฒนาสมองทำงานได้ดีขึ้น ทำให้คุณกลับมาโฟกัสดี จัดการงานได้มากขึ้น และทำหลายสิ่งพร้อมกันได้อย่างมีประสิทธิภาพอีกครั้ง โดย CogMate™ มีแบบทดสอบที่วัด Executive Function ครอบคลุมสมองทั้ง 4 ด้าน ได้แก่ ความไว การจดจ่อ การเรียนรู้ผ่านการมองเห็น และความจำ ช่วยให้คุณเข้าใจสมรรถภาพสมองของตัวเองและวางแผนพัฒนาการทำงานของสมองได้อย่างตรงจุด

ภาวะ MCI สัญญาณเตือนเงียบของสมอง ที่ควรตรวจเช็กตั้งแต่เนิ่น ๆ

มีความเข้าใจผิดอยู่ไม่น้อยว่า ภาวะสมองเสื่อมเกิดขึ้นเฉพาะผู้สูงอายุเท่านั้น แต่ความจริง MCI (Mild Cognitive Impairment) หรือภาวะการรู้คิดบกพร่องเล็กน้อย สามารถเกิดขึ้นได้กับคนวัยทำงานและวัยกลางคน [Negin Chehrehnegar, Mohsen Shati, Mahdieh Esmaeili, Mahshid Foroughan, 2022] โดยเฉพาะผู้ที่ใช้สมองหนัก ทำงานหลายอย่างพร้อมกัน หรือพักผ่อนไม่เพียงพอ ภาวะนี้คือช่วงที่สมองเริ่มทำงานช้าลง แต่ยังไม่ถึงขั้นอัลไซเมอร์ อาการที่สังเกตได้ เช่น

• ลืมสิ่งที่เพิ่งพูด หรือหลงลืมงานที่เพิ่งทำไปไม่นาน
• ทำงานสองอย่างพร้อมกันยากขึ้น เช่น คุยโทรศัพท์ไปพร้อมจดโน้ต ซึ่งหลายคนมักเข้าใจว่า Multitasking คือการทำงานหลายอย่างพร้อมกัน แต่แท้จริงแล้วสมองกำลังสลับงานเร็ว ๆ อยู่ตลอดเวลา
• อาจสับสนกับลำดับเหตุการณ์ หรือต้องใช้เวลานานขึ้นในการตัดสินใจ

หากคุณเริ่มสังเกตอาการเหล่านี้ การทดสอบการทำงานของสมองกับ CogMate™ ช่วยให้เข้าใจสภาพสมอง รู้เท่าทันภาวะเสื่อม และเริ่มฝึก EF พร้อมปรับพฤติกรรมเพื่อฟื้นฟูสมองตั้งแต่เนิ่น ๆ (อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับ MCI ได้ที่ วัยทำงานต้องรู้! MCI คือภาวะความจำสะดุดที่อาจพาไปสู่อัลไซเมอร์)

อย่าปล่อยให้สมองเสื่อมโดยไม่รู้ตัว!
ตรวจเช็ก MCI และ EF ของคุณกับ CogMate™ วันนี้

ฟื้นฟู EF อย่างถูกวิธี ลดผลเสียของการทำงานหลายอย่างพร้อมกัน

การสังเกตสัญญาณว่า EF เริ่มเสื่อมหรือมีความเสี่ยงต่อภาวะ MCI ตั้งแต่เนิ่น ๆ เป็นก้าวแรกที่สำคัญ เพราะสมองยังสามารถฟื้นฟูได้ หากเราเริ่มปรับพฤติกรรมและฝึกฝนอย่างเหมาะสม CogMate™ จึงรวบรวมแนวทางง่าย ๆ มาฝาก เพื่อช่วยฟื้นฟู EF และทำให้สมองทำงานได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ

การปรับพฤติกรรมเล็ก ๆ เหล่านี้ช่วยให้สมองได้พักและฟื้นฟู EF ทำให้คุณกลับมาโฟกัสได้ดีขึ้น จัดการงานได้มากขึ้น และสามารถ Multitask ได้อย่างมีประสิทธิภาพอีกครั้ง

เมื่อสมองเริ่มไม่เหมือนเดิม ถึงเวลาต้องตรวจสุขภาพสมองแล้วหรือยัง?

ผู้ที่สนใจสุขภาพสมองมักสงสัยว่า ถ้าเริ่มลืมง่ายหรือทำงานหลายอย่างพร้อมกันไม่เหมือนเดิม แปลว่าต้องไปตรวจสุขภาพสมองหรือเปล่า? ก่อนอื่นควรเข้าใจว่า ความจำลดลงเล็กน้อย หรือสมาธิสะดุดบางครั้ง เป็นเรื่องปกติที่เกิดขึ้นได้จากหลายปัจจัย เช่น ความเครียด การพักผ่อนไม่เพียงพอ หรือการทำงานหนัก แต่ในบางครั้ง อาการเหล่านี้อาจเป็นสัญญาณเริ่มต้นของภาวะ Mild Cognitive Impairment (MCI) ซึ่งถือเป็นสัญญาณของภาวะสมองเสื่อมระยะเริ่มต้น หากคุณสังเกตว่าการสลับงานหลายอย่างพร้อมกันไม่คล่อง ลืมสิ่งที่เพิ่งพูดคุย หรือสับสนกับลำดับเหตุการณ์บ่อย ๆ การทำแบบทดสอบการทำงานของสมองจาก CogMate™ ตั้งแต่เนิ่น ๆ เป็นทางเลือกที่เหมาะสม เพราะจะช่วยให้คุณเข้าใจสภาพสมองของตัวเอง และการวัดความจำด้วย CogMate™ อย่างต่อเนื่องยังช่วยให้คุณเห็นแนวโน้มสุขภาพสมองแบบวัดผลได้แม่นยำกว่า การสังเกตพฤติกรรมตัวเอง (Self Observation) เพียงอย่างเดียว ทำให้สามารถรู้เท่าทันภาวะเสื่อม และเริ่มฝึก EF พร้อมปรับพฤติกรรมเพื่อฟื้นฟูสมองได้ทันเวลา มาถึงตรงนี้ เห็นได้ว่าการที่ Multitasking คือการทำหลายอย่างพร้อมกันเริ่มไม่คล่อง อาจไม่ได้เกิดจากอายุเพียงอย่างเดียว แต่เป็นสัญญาณว่าระบบ EF พัฒนาสมองกำลังอ่อนแรง หรืออาจเป็นจุดเริ่มต้นของ MCI ทำให้คุณมีอาการเบลอหลงลืมและจัดการงานหลายอย่างได้ยากขึ้น ข่าวดีก็คือ คุณไม่ต้องรอให้สมองเสื่อมก่อน เพราะสามารถตรวจเช็กและฟื้นฟูได้ตั้งแต่วันนี้ CogMate™ ชวนคุณเริ่มต้นแนวคิด “รู้ก่อน ดูแลก่อน” เพื่อให้สมองแข็งแรง ทำงานหลายอย่างได้อย่างมีประสิทธิภาพ และลดผลเสียของการ Multitasking ในชีวิตประจำวัน

สมองล้า ความจำถดถอย อาจเริ่มจากการนอนไม่ลึก
ตรวจสอบตัวเองง่าย ๆ ด้วยแบบทดสอบอายุสมอง CogMate™